Những quan điểm sai lầm về hệ thống chữa cháy tự động dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler

Đầu phun chữa cháy Sprinkler

Hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler được trang bị để ngăn chặn đám cháy trước khi chúng lan rộng nhằm bảo vệ tính mạng của con người và tài sản.

Ở Việt Nam, trước năm 2009, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn chưa quy định cụ thể về các dự án, công trình phải lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler, vì vậy việc trang bị còn mang tính tự phát, chỉ rải rác ở một số công trình lớn có chủ đầu tư là người nước ngoài. Đến năm 2009, Tiêu chuẩn TCVN 3890:2009 “Phương tiện phòng cháy chữa cháy cho nhà và công trình – Trang bị, bố trí, kiểm tra, bảo dưỡng” được ban hành đã cơ bản khắc phục lỗ hổng pháp luật trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy (PCCC), cụ thể tại Điều 7.1 và Phụ lục C quy định rõ danh mục các loại nhà, công trình phải được trang bị hệ thống chữa cháy tự động. Thực tế cho thấy, hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler có hiệu quả chữa cháy cao và chữa cháy được hầu hết các chất cháy không kị nước hoặc không bị nước tác động gây hư hỏng trong quá trình chữa cháy. Tuy nhiên hiện nay vẫn còn nhiều quan điểm sai lầm dẫn đến khó khăn vướng mắc trong việc trang bị, lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler đầu phun chữa cháy Sprinkler.

Một số đơn vị xây dựng, chủ đầu tư và đơn vị vận hành công trình bị ảnh hưởng bởi những quan niệm sai lầm cho rằng hệ thống chữa cháy tự động dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler không thực sự cần thiết, tốn kém, làm chi phí đầu tư dự án tăng lên quá cao, tiến độ có thể bị chậm do lắp đặt quá phức tạp, khó khăn trong bảo trì hoặc không đáng tin cậy…

Dưới đây là những lời khuyên về cách giải quyết sáu quan niệm sai lầm phổ biến.

Quan niệm sai lầm 1: Tôi không cần một hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler vì tòa nhà của tôi không yêu cầu phải trang bị hệ thống này

Quan niệm này thường xuất hiện đối với chủ đầu tư của những công trình không thuộc diện phải trang bị hệ thống chữa cháy tự động dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler hoặc những công trình xây dựng trước khi TCVN 3890:2009 và QCVN 06:2010/BXD có hiệu lực (trước đó yêu cầu lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động là không bắt buộc). Đây là một luận điểm tuyệt vời cho đến khi có một đám cháy. Mặc dù bạn có thể không phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu một đám cháy xảy ra mà không có hệ thống chữa cháy để kiểm soát nó, nhưng bạn sẽ thấy rằng việc chiến thắng trước dư luận còn khó khăn hơn nhiều.

Sau khi một sự cố cháy xảy ra và để lại những thiệt hại đáng tiếc, những cư dân, khách hàng hoặc các bên liên quan trong cộng đồng đều nhận thấy rằng: “Giá như công trình được trang bị hệ thống chữa cháy tự động thì hậu quả đã không như vậy!”. Bên cạnh đó hiểu biết của người dân về quy định PCCC ngày càng nâng cao, các chủ đầu tư của những công trình tương tự có thể gặp khó khăn hơn khi cho thuê các căn hộ, phòng khách sạn, văn phòng trong tòa nhà không có hệ thống chữa cháy tự động. Đồng thời cơ sở đó có thể bị các đơn vị quản lý nhà nước kiểm tra thường xuyên cho đến khi mọi thứ được thay đổi.

Bỏ qua các yêu cầu pháp lý, mong muốn bảo vệ tính mạng và tài sản của những người trong công trình là một lý do hoàn toàn thích đáng để đầu tư vào hệ thống PCCC, trong đó có hệ thống chữa cháy tự động dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler.

Quan niệm sai lầm 2: Không cần lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler, vì đã có hệ thống báo cháy tự động

Hệ thống báo cháy tự động với tác dụng chính là tự động phát hiện và thông báo địa điểm cháy một cách nhanh chóng, chính xác, kịp thời trong vùng hệ thống đang bảo vệ. Tuy nhiên nếu một công trình chỉ trang bị hệ thống báo cháy tự động, khi đám cháy xảy ra cần phải có người, lực lượng chữa cháy đến để triển khai chữa cháy, thông thường sẽ bỏ lỡ khoảng thời gian vàng ban đầu để dập tắt đám cháy. Với hệ thống chữa cháy tự động, nó giống như chủ nhà có một lính chữa cháy làm nhiệm vụ 24 giờ một ngày. Trên thực tế, theo thống kê của Hiệp hội PCCC Quốc gia Hoa Kỳ (NFPA), nguy cơ tử vong trong vụ cháy tại các tòa nhà thấp hơn 85% nếu có hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler. Chỉ mất 2 phút để một ngọn lửa của đám cháy trở thành mối nguy hiểm chết người. Vật dụng trong các ngôi nhà ngày nay với đủ các thành phần chất cháy như đồ điện tử, đồ nội thất, thảm, chăn… nóng lên nhanh chóng và phát ra khói, khí độc, lan rất nhanh trong không khí. Chỉ trong vòng 3 – 5 phút, mọi vật dụng trong phòng sẽ bùng cháy. Có thể không còn ai sống sót!

Quan niệm sai lầm 3: Hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler là một khoản đầu tư quá tốn kém

Ngày nay, việc lắp đặt ít tốn kém và dễ dàng hơn bao giờ hết. Ví dụ, tham khảo giá thành của một số công trình nhà chung cư xây dựng mới, một hệ thống PCCC ( trong đó có hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler) chiếm khoảng 2,5% đến 4% so với suất vốn đầu tư xây dựng công trình. Đó thực sự là khoản chi phí đầu tư thấp để nâng cao hệ số an toàn cho công trình, mang lại sự yên tâm cho người sử dụng. Và để duy trì sự an toàn trong suốt thời gian tồn tại của công trình, ngoài các chi phí lắp đặt ban đầu, việc bảo trì cũng phải được tính toán, hãy coi điều đó là hiển nhiên giống như việc chi trả tiền hàng tháng khi tiêu thụ điện, nước và các cơ sở hạ tầng khác.

Quan niệm sai lầm 4: Các hoạt động hàng ngày như nấu ăn, thắp nến… có thể khiến hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler phun nước

Không!!!

Xem lắp đặt hệ thống báo cháy tự động tại đây

Một hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler không thể bị kích hoạt do nấu ăn, nướng bánh mì hoặc khói nến… Nhiệt độ tối thiếu phải đạt được là 57 độ C để đầu phun Sprinkler được kích hoạt. Tuy nhiên đối với khu vực bếp, người ta thường lắp đặt loại đầu phun Sprinkler có nhiệt độ kích hoạt 93 độ C (thời gian để kích hoạt đầu phun này là khoảng 33s với điều kiện phải duy trì nguồn nhiệt tác động liên tục). Thông thường chỉ có đầu phun ở gần nguồn nhiệt bị kích hoạt đầu tiên để dập tắt đám cháy ngay ban đầu. Lượng nước của đầu phun đầu tiên đó là lượng nước ít hơn nhiều so với lượng nước phun bởi một họng nước chữa cháy vách tường.

Quan niệm sai lầm 5: Sử dụng đường ống kim loại dễ bị ăn mòn, đường ống CPVC thì không được sử dụng vì nó bị chảy đường ống khi có cháy

Ống kim loại được sử dụng rộng rãi trong các đường ống của hệ thống chữa cháy do sự tiếp xúc với nước, hóa chất xử lý, oxy. Trong những điều kiện không được bảo vệ và do độ ẩm, ống thép có thể bị rò rỉ trong vòng chưa đầy hai năm, dẫn đến việc bảo trì tốn kém. Thép cũng có xu hướng tích tụ nhiều khoáng chất bám vào thành ống, thường là gần các phụ kiện và góc, điều này có thể làm tắc nghẽn dòng nước chữa cháy. Để chống ăn mòn đường ống kim loại, có thể sử dụng ống thép mạ kẽm, ống thép đen, hoặc có thể sử dụng hệ thống đường ống khô được điều áp bằng Nitơ.

Ngoài ra, hiện nay ống CPVC đã được các nước sử dụng rộng rãi trong hệ thống chữa cháy. Trên thực tế, CPVC được chế tạo từ một loại Polymer được bổ sung thêm Clo để có thể chịu được nhiệt độ và áp suất cao. Chẳng hạn, khi tiếp xúc với ngọn lửa, CPVC tạo thành một lớp than hoạt động như một rào cản nhiệt làm giảm dẫn nhiệt. Nước chảy trong ống làm mát bề mặt đường kính bên trong đường ống và ngăn cháy. Điều này có nghĩa là ngay cả khi tiếp xúc với ngọn lửa, CPVC sẽ duy trì tính toàn vẹn cấu trúc và áp lực nước bên trong để các vòi phun nước sẽ kích hoạt đúng cách. Ngoài ra, CPVC cũng hạn chế phát sinh khói, không nóng chảy tạo ra các giọt và bắt cháy để đám cháy có thể lan rộng.

Ở nước ta, để bắt kịp xu thế mới của thời đại, ngày 31/12/2019, Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố 02 Tiêu chuẩn quốc gia: TCVN 12653-1:2019, Phòng cháy chữa cháy – Ống và phụ tùng đường ống CPVC dùng trong hệ thống sprinkler tự động – Phần 1: Yêu cầu kỹ thuật; TCVN 12653-2:2019, Phòng cháy chữa cháy – Ống và phụ tùng đường ống CPVC dùng trong hệ thống sprinkler tự động – Phần 2: Phương pháp thử.

Quan niệm sai lầm 6: Lắp đặt các hệ thống PCCC dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler chỉ để ứng phó với lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH khi kiểm tra

Thực tế cho thấy, tại một số công trình để ứng phó với hoạt động kiểm tra, nghiệm thu về PCCC, chủ đầu tư, các đơn vị xây dựng, ban quản lý công trình đã đi thuê các thiết bị PCCC để lắp đặt tạm thời tại công trình, hoặc chỉ thi công các hệ thống PCCC những phần nhìn thấy, còn những phần bị khuất, che phủ bởi các kết cấu thì làm qua loa, giản lược, thậm chí không thi công. Nên nhớ rằng để hệ thống PCCC hoạt động hiệu quả, đúng chức năng, bảo đảm an toàn cho người sử dụng, rất cần phải được trang bị một hệ thống đồng bộ và được duy trì thường trực, bởi vì sự cố cháy là yếu tố bất ngờ mà hậu quả thì khôn lường. Việc trang bị hệ thống là để bảo vệ cho những người dân trực tiếp sống và làm việc tại công trình, cho chủ đầu tư với trách nhiệm pháp lý của chính họ, hoàn toàn không phải cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH.

Tác dụng của việc trang bị hệ thống PCCC là rất lớn, chúng ta không cần phải nhắc lại ở đây. Riêng đối với các hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler khi được thiết kế, lắp đặt tốt và đảm bảo theo tiêu chuẩn, quy chuẩn sẽ là một khoản đầu tư thông minh cho các chủ đầu tư để dập tắt đám cháy ngay từ giai đoạn mới phát sinh, nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe con người và tài sản. Còn bạn, sau khi đọc những quan niệm nêu trên, bạn nghĩ gì về việc sử dụng rộng rãi hệ thống chữa cháy tự động dùng đầu phun chữa cháy Sprinkler?

Trần Thu Hằng  (Theo CS PCCC)